Szymon Mondzain właśc. Szamaj Mondszajn – malarz, przedstawiciel tzw. École de Paris; studia malarskie rozpoczął w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w roku 1905 i w tym samym roku – za udział w strajku szkolnym – został aresztowany i uwięziony w Cytadeli. W 1908 dzięki pomocy Gminy Żydowskiej wyjechał do Krakowa, gdzie podjął studia w Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Teodora Axentowicza i Józefa Pankiewicza. Zaprzyjaźnił się wówczas z Mojżeszem Kislingiem, Wacławem Zawadowskim i Janem Hrynkowskim. W latach 1909 i 1911 wyjeżdżał do Paryża, a z końcem 1912 zamieszkał tam na stałe, wchodząc w krąg artystów z Montparnasse’u i przyjaźniąc się m.in. z André Derainem, Guillaume’em Apollinaire’em, André Salmonem. W 1913 wyjeżdżał do Szwajcarii i Bretanii. W czasie I wojny światowej służył jako ochotnik w polsko-francuskich oddziałach Legii Cudzoziemskiej. W 1923 otrzymał obywatelstwo francuskie. Jeździł na plenery do Włoch (1923), a od 1925 regularnie do Algierii, gdzie spędził też lata II wojny światowej i gdzie później – z przerwą na pobyt w Paryżu – stale przebywał. W 1965 powrócił do Paryża na stałe i zajął swą dawną pracownię przy Rue Campaigne Première na Montparnasse. Czynny w francusko-polskim środowisku artystycznym wielokrotnie prezentował swe prace na Salon Indépendants (od 1911), Salon d’Automne (od 1913) i Salon des Tuileries (od 1923). Uczestniczył też w innych paryskich wystawach, a ponadto brał udział w wystawach sztuki polskiej w Paryżu (1920, 1929, 1935), Pittsburghu (19234), Nowym Jorku (1933). Miał także szereg wystaw indywidualnych w Paryżu (1922, 1923, 1931, 1926, 1927, 1934, 1937, 1946, 1950), Chicago (1920), Nowym Jorku (1933), Oranie (1943), Algierze (1948). Pośmiertną wystawę obrazów artysty urządzono w Musée Granet w Aix-en-Provance w roku 1983.
We wcześniejszej fazie twórczości Mondzaina przeważają pejzaże i martwe natury, ujawniające wyraźne wpływy sztuki Paula Cezanne’a. Później malował też zgeometryzowane kompozycje inspirowane malarstwem A. Deraine’a. W 1917 wykonał „Kaprysy diaboliczne”, cykl gwaszy o tematyce erotycznej. Tworzył też alegoryczno-symboliczne kompozycje o ciemnej tonacji barwnej („Pro Patria”, obraz poświęcony poległym żołnierzom). Po I wojnie światowej malował portrety i sceny figuralne utrzymane w jaśniejszych barwach i stylizowane na wzór malarstwa włoskiego quattrocenta. Po 1925, tzn. od czasu stałych wyjazdów do Algierii, w jego twórczości przeważają pejzaże, portrety, martwe natury i sceny rodzajowe z motywami arabskimi, obrazy o precyzyjnym rysunku, żywym kolorycie i dekoracyjnym ujęciu.